Fonocerrahi

Selim ses hastalıkları  genel olarak gırtlağın kanser dışında kalan hastalıklarının sınıflanmasında kullanılan bir bir terimdir. Selim ses hastalıkları sınıfına giren hastalıklar arasında genellikle sesin kötü kullanılması neticesinde ortaya çıkan vokal kord nodülleri, polipler, kistler, Reinke ödemi vs, bulunmakla birlikte travmatik ya da sebebi bilinmeyen şekilde ortaya çıkan ses teli felçleri, ses tellerinin HPV (human papilloma virus) infeksiyonu neticesinde ortaya çıkan papillomlar ya da gastroesofageal reflü hastalığı, kötü konuşma alışkanlığı ya da entübasyon neticesinde ortaya çıkan vokal kord granulomları bu grup içinde yer alırlar.

Ses teli nodülleri: Ses tellerinde ortaya çıkan nodüller genellikle ses tellerinin orta 1/3 bölümünde ortaya çıkarlar. Ortaya çıkmalarının en önemli nedeni ses tellerinin kapasitelerini aşacak şekilde birbirlerine sert bir şekilde çarpmalarıdır. İnsan vücudunun bir bölümü (ör: cilt)  kronik bir travmaya maruz kalınca, kendisini korumak amacıyla sertleşerek yanıt verir. Kronik olarak sesin kötü kullanılması, çok fazla bağırmak ses teli nodüllerinin oluşumdaki en önemli nedenlerdir. Ses teli nodüllerini kronik bir travma neticesinde ortaya çıkan nasırlara (ör: vuran bir ayakkabı neticesinde ayakta ortaya çıkan nasır) benzetmek mümkündür. Nasıl sıkan bir ayakkabı kronik travma neticesinde ayakta nasır oluşumuna neden oluyorsa, ses tellerinin kronik bir şekilde birbirlerine çok sert bir şekilde çarpması ses tellerinde nasırlaşmaya yani nodül oluşumuna neden olur. Temel olarak ses teli nodüllerinin tedavisi cerrahi değildir. Nasıl vuran bir ayakkabı giyilmesi neticesinde ortaya çıkan ayaktaki nodül, eğer vuran ayakkabı yerine vurmayan daha rahat bir ayakkabı giyilirse kendiliğinden geçerse, ses telinde nodül oluşumuna neden olan kötü konuşma alışkanlığı yerine ses tellerini zedelemeyen daha yumuşak bir konuşma alışkanlığı edinilirse, bu ses teli nodülleri hiç bir müdaheleye gerek kalmadan kendiliğinden ortadan kalkar. Ses telinde nodül oluşumuna neden olan kötü konuşma alışkanlığı yerine ses tellerini zedelemeyen daha yumuşak bir konuşma alışkanlığı edinilinmesi ses ve konuşma bozuklukları uzmanı tarafından verilecek konuşma terapisi ile elde edilir. Ses teli nodüllerinin primer tedavisi asla cerrahi değildir. Mutlaka cerrahi öncesi hasta bir ses ve konuşma bozuklukları uzmanı tarafından görülmelidir. Ses ve konuşma bozuklukları uzmanlığı tıp eğitimi gerektirmez ancak ayrı bir uzmanlık alanıdır. Ses teli nodüllerinin tedavisinin cerrahi olarak yapıldığı çok küçük bir bölüm ise ses ve konuşma terapisine yanıt vermeyen çok sertleşmiş (fibrözleşmiş) kronik ses teli nodülleridir.

Ses teli polipleri: Ses tellerinde ortaya çıkan polipler genellikle tek taraflı olarak gelişen ve vokal kordun titreşim özelliklerini bozarak seste ciddi bozulmalara neden olan hastalıklardır. Ortaya çıkmalarının nedeni genellikle ses teli üzerinde bulunan genişlemiş bir kan damarının sesin kötü kullanılması nedeniyle patlaması ve açığa çıkan kanın dışarı akamaması ve mukoza örtüsü altında birikmesidir. Tedavisi cerrahidir ve mikroskop altında yapılan mikrolarengoskopik eksizyon ile ses kalitesindeki düzelme mükemmeldir.

Larengeal papillomlar: Ses teli papillomları genellikle 2 şekilde karşımıza çıkarlar. Bunlar erişkinlerde ortaya çıkan erişkin papillomları ve çok küçük yaşlarda ortaya çıkan juvenil papillomlardır. Etyolojilerinde HPV (human papiloma virus) yatar. Juvenil papillomlar çocuk daha doğum esnasında anne rahiminden çıkarken annenin doğum kanalında bulunan HPV infeksiyonu ile karşı karşıya kalır. Juvenil papillomlar çok yaygın olabilir. Sadece ses tellerinin değil gırtalğın büyük bir bölümünü ve hatta bronşlara kadar yaygın olabilir. Erişkin papillomlar ise doğumsal papillomlardan daha farklı bir klinik gidişe sahiptir. Erişkin papillomlarda HPV ile karşılaşma hayatın daha ilere dönemlerinde oluşur. Ses kısıklığı en önemli belirtisidir. Erişkin papillomların juvenil papillomlardan en büyük farkı erişkin papillomların kansere dönüşebilme özellikleridir. Papillomların tedavisi cerrahidir. Mikrolarengoskopik cerrahide lazer kullanılması papillomların tedavisinde büyük kolaylık sağlar.

Reinke ödemi: Reinke ödemi ses tellerinin mukozası ile vokal ligaman arasında bulunan Reinke mesafesinde ödem sıvısının birikmesi nedeniyle ortaya çıkar. Kronik travma Reinke ödeminin en önemli nedenidir. Ağır sigara kullanılması Reinke ödemine neden olan kronik travmanın en önemli sebebidir. Reinke ödemi kanser değildir ancak Reinke ödemine neden olacak kadar ağır sigara travmasında maruz kalmış olan bir gırtlakta kanser oluşma riski çok daha yüksektir. Reinke ödeminin en önemli belirtisi ses kısıkılığıdır. Kalınlaşmış kaba bir ses tonu, özellikle bayanlarda maskülen (erkek tipi) ses ortaya çıkması Reinke ödemini akla getirir. Reinke ödeminin tedavisi ödemli mukozanın cerrahi eksizyonudur. Ancak hastaların cerrahi müdahele öncesinde sigarayı bırakmış olmaları ve cerrahi sonrasında da tekrardan başlamamaları önemlidir. Reinke ödeminin cerrahi eksizyonu sonrasında hastanın ses kalitesi ciddi anlamda değişir, incelir. Ses kalitesinde cerrahiden sonra ortaya çıkacak olan değişiklik hasta ile operasyon öncesinde mutlaka konuşulmalıdır. Hasta ses tonundaki cerrahi sonrası ortaya çıkacak olan değişiklikten mutlu olmayabilir. Örnek vermek gerekirse dünyaca ünlü caz sanatçısı Louis Armstrong ağır sigara içicisi olan ve ağır Reinke ödemin nedeniyle çok boğuk bir ses tonuna sahip bir sanatçıydı. Dünya onu bu ses tonu ile tanımış ve sevmişti. Louis Armstrong eğer Reinke ödemi nedeniyle opere olsaydı, kendisine has ses tonunu kaybedecek ve dolayısıyla sanatı da bu değişiklikten etkilencekti.