Kulak Cerrahisi

Kulak zarı (timpan membran) dış kulak kanalı ile orta kulak boşluğunu ayıran bir zardır. Dış ortamdan gelen ses enerjisi önce kulak sayvanı (kepçe) tarafından toplanarak dış kulak yoluna yönlendirilir. Dış kulak kanalından geen ses enerjisi kulak zarına çarparak zarda bir titreşine neden olur ve ses enerjisi sırasıyla çekiç (malleus), daha sonra örs (incus) ve nihayetinde üzengi (stapes) kemiği vasıtasıyla sesin algılandığı iç kulağa iletilir.   İç kulakta bulunan salyangoz (cochlea) tarafından algılanan ses enerjisi daha sonra işitme siniri (n. acusticus) tarafından işitmenin algılandığı beynin temporal lobunda bulunan işitme merkezine ulaştırılır.

Bu bağlamda kulak zarının hem steril olan orta kulak boşluğunu mikrobik dış ortamdan koruyucu, hem de dış ortamdaki ses enerjisini iç kulağa ileten fonksiyonel görevleri vardır. Herhangi bir nedenden dolayı (travmatik, infeksiyöz vb) kulak zarının yırtılması (perforasyon), kulak zarının hem koruyucu, hem fonksiyonel görevlerinde aksamalara neden olur. Netice olarak orta kulak boşluğunun iltihaplanması (kronik otitis media) ve sesin iç kulağa iletilmesinde aksama sonucu iletim tipi işitme kaybı ortaya çıkar.

Kulak zarı nasıl yırtılır? Kulak zarının yırtılması (perforasyon) birçok nedenden dolayı olabilir. Travmatik perforasyonlar (kulak zarının yabancı bir cisimle, örneğin kulak temizleme çubuğu ya da sivri bir cisimle ya da aniden çok yüksek bir gürültüye, örneğin patlama sesine maruz kalma) genellikle kulak zarında kalıcı perforasyonlara neden olmaz, bunlar infekte olmayan zar hasarlanmaları olduğundan kısa süre içinde kendiliğinden kapanır. Kalıcı kulak zarı perforasyonlarının en önemli nedeni nekrotizan (hücre ölümüne neden olan) orta kulak infeksiyonlarıdır. Bu enfeksiyonlar esnasında kulak zarının bir bölümü nekrotizan infeksiyon nedeniyle nekroz olur (hücre ölümü), ve nihayetinde zardaki perforasyon kalıcı hal alır.

Kaç çeşit kulak zarı perforasyonu vardır? Temel olarak 2 çeşit kulak zarı perforasyonu vardır. Bunlardan birincisi kulak zarının merkezinde yer alan ve etrafında zar bakıyyesi bulunan santral perforasyonlardır. Santral perforasyonlar masum perforasyonlardır. Genellikle orta kulağa kirli su kaçmadıkça kulakta akıntı yapmazlar. Kolesteatom denen kemik yapıları eritme özelliği olan ve menenjit, beyin absesi gibi hayatı tehdit edebilen çok tehlikeli bir durumun ortaya çıkmasına neden olmazlar. Kulak zarı perforasyonunun diğer çeşidi ise kulak zarının merkezinde değilde kenarında bulunan marginal perforasyonlardır. Marginal perforasyonların en tehlikeli özelliği kemiği eritebilen kolesteatom denen çok tehlikeli bir oluşumun ortaya çıkmasına neden olabilmesidir. Kolesteatom işitme kemikçiklerini (örs, çekiç, üzengi) eritirse ciddi işitme kaybı, yüz sinirinin içenden geçtiği kemik kanalı eritirse yüz felci, orta kulak ile beyin arasında bulunan çatı kemiğini eritirse menenjit, beyin absesi gibi çok tehlikeli durumlara neden olabilir.

Kulak zarı perforasyonları nasıl tedavi edilir? Kulak zarı perforasyonları eğer infekte ise yani akıyorsa, öncelikle ilaç tedavisi ile kulaktaki infeksiyon kontrol altına alınmalıdır. İnfeksiyon kontrol altına alındıktan sonra yani kulak kuruduktan sonra timpanoplasti adı verilen zar yaması operasyonu ile kulak zarındaki perforasyon kapatılır. Bu operasyon esnasında zar yaması olarak çeşitli dokular kullanılabilir. Bunlardan en sık kullanılanları kulağın hemen üzerinde bulunan kasın (temporal kas) fasyası yani kılıfı ve kulağın hemen önünde bulunan kıkırdağın (tragus) zarıdır (perikondriumu).